قتیبة بن سعید بغلانیابورجاء قتیبة بن سعید بغلانی (۱۵۰-۲۴۰ق)، از محدثان اهل‌سنت قرن سوم هجری قمری در خراسان بود که رجال‌شناسان اهل‌سنت وی را موثق دانسته‌اند. ۱ - معرفی اجمالیابورجاء قتیبه بن سعید بن جمیل بن طریف بلخی ثقفی بغلانی، از موالی ثقیف و اهل بغلان از روستاهای بلخ بود و نسبت بغلانی وی به همین سبب است. تاریخ ولادت وی را به اختلاف از ۱۴۸ تا ۱۵۰ق ذکر کرده‌اند. گفته شده که نام وی یحیی یا علی بوده و قتیبه از القاب اوست. ۲ - کسب علمبغلانی دانش آموزی را از همان آغاز در زادگاه خویش شروع کرده و سپس برای ادامه تحصیلات راهی عراق، مکه، مدینه، شام و مصر شده و از اساتید بزرگی چون مالک بن انس، سفیان بن عیینه، حماد بن زید، لیث بن سعد و ابن لهیعه کسب دانش و از آنان روایت نموده است. بنا به گفته خطیب بغدادی، بغلانی اولین سفر خود به بغداد را به سال ۱۷۲ق در ۲۳ سالگی آغاز کرد و در آنجا به تحصیل علم پرداخت. وی نخست به رای و قیاس روی آورد، اما پس از مدتی از آن کناره گرفته و به اصحاب حدیث گروید و به زودی در زمره محدثان برجسته آن دیار در آمد. ۳ - شاگردانوی در بغداد مجلس درسی برپا ساخته و به تربیت شاگردان و راویان فراوانی پرداخت که از آن میان کسانی چون احمد بن حنبل، حسن بن عرفه، ابوداود سجستانی، ابوزرعه و ابوحاتم رازی را که همگی از بزرگان و مشاهیر اهل حدیث بودند، می‌توان نام برد. به روایت ذهبی، نسائی محدث مشهور قرن سوم در سال ۲۳۰ق جهت کسب دانش نزد قتیبه آمده و مدت یک سال از محضر وی استفاده کرده و روایات بسیاری را فرا گرفته و نقل کرده است. ۴ - ویژگیهاقتیبه در شعر نیز دستی داشت و برخی از اشعار وی در منابع آمده است. ابن حبّان وی را در شمار ثقات ذکر کرده و او را فردی توانا در حدیث دانسته است. ابن معین، ابوحاتم رازی و نسائی از رجال‌شناسان اهل‌سنت وی را موثق دانسته‌اند. ۵ - وفاتقتیبه در نهایت به سال ۲۴۰ق در زادگاه خویش بغلان درگذشت. ۶ - تالیفاتاو دارای تالیفاتی به نام العوالی در موضوع حدیث بوده است. ۷ - پانویس۸ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۲۶، برگرفته از مقاله «قتیبه بغلانی». رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 240 (قمری) | راویان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | زادگان سال 150 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | محدثان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | مولفان قرن سوم
|